Mauaji ya mvulana wa shule nchini China yazua hofu kwa Wajapani

Mauaji ya mvulana wa shule ya Kijapani katika mji wa Shenzhen nchini China yamezua wasiwasi miongoni mwa raia wa Japan wanaoishi nchini China, huku makampuni makubwa yakiwaonya wafanyakazi wao kuwa waangalifu.

Toshiba na Toyota wamewaambia wafanyikazi wao kuchukua tahadhari dhidi ya vurugu zozote zinazoweza kutokea, wakati Panasonic inawapa wafanyikazi wake safari za ndege za bure kwenda nyumbani.

Mamlaka za Japan zimerudia kulaani mauaji hayo huku zikiitaka serikali ya China kuhakikisha usalama wa raia wao.

Kudungwa kisu kwa mvulana huyo mwenye umri wa miaka 10 siku ya Jumatano lilikuwa shambulio la tatu la hadhi ya juu dhidi ya wageni nchini Uchina katika miezi ya hivi karibuni.

Katika taarifa iliyotolewa kwa BBC, kampuni kubwa ya vifaa vya elektroniki Panasonic ilisema “itaweka kipaumbele usalama na afya ya wafanyikazi” katika China bara kutokana na shambulio la hivi karibuni.

Panasonic inawaruhusu wafanyakazi na familia zao kurejea Japani kwa muda kwa gharama ya kampuni, na inatoa huduma ya ushauri pia.

Toshiba, ambayo ina wafanyakazi wapatao 100 nchini China, imewataka wafanyakazi wake “kuwa waangalifu na usalama wao”.

Kampuni kubwa zaidi ya kutengeneza magari duniani ya Toyota, wakati huohuo, iliambia BBC kuwa “inasaidia raia wa Japani kutoka nje” kwa kuwapa taarifa zozote wanazohitaji kuhusu hali hiyo.

Balozi wa Japan mjini Beijing pia ameitaka serikali ya China “kufanya kila iwezalo” kuhakikisha usalama wa raia wake.

Wakati huo huo siku ya Alhamisi, Waziri Mkuu wa Japan Fumio Kishida alitaja shambulio hilo kuwa “la kudharauliwa sana” na kusema Tokyo “iliitaka” Beijing kwa maelezo “haraka iwezekanavyo”.

Baadhi ya shule za Kijapani nchini China zimewasiliana na wazazi, na kuwaweka katika hali ya tahadhari baada ya kushambuliwa kwa visu.

Shule ya Kijapani ya Guangzhou ilighairi baadhi ya shughuli na kuonya dhidi ya kuzungumza Kijapani kwa sauti kubwa hadharani.

Baadhi ya watu wa jumuiya ya wahamiaji wa Japani nchini China wameambia BBC kuwa wana wasiwasi kuhusu usalama wa watoto wao.

Mwanamume mmoja, mfanyabiashara mwenye umri wa miaka 53 ambaye ameishi Shenzhen kwa takriban muongo mmoja, alisema atamrudisha bintiye ng’ambo chuo kikuu mapema kuliko kawaida.

“Siku zote tulichukulia Shenzhen kuwa mahali salama pa kuishi kwani ni wazi kwa wageni, lakini sasa sote tuko waangalifu zaidi kuhusu usalama wetu,” alisema.

“Wajapani wengi wana wasiwasi sana, na jamaa na marafiki wengi wamefika ili kuangalia usalama wangu.”

Maafisa wa China mjini Shenzhen walisema “wamehuzunishwa sana” na tukio hilo na wameanza kufunga kamera za usalama karibu na shule hiyo kufikia Alhamisi asubuhi.

“Tutaendelea kuchukua hatua madhubuti za kulinda maisha, mali, usalama na haki za kisheria za kila mtu mjini Shenzhen, wakiwemo wageni,” walinukuliwa wakisema katika Gazeti Maalum la Kila Siku la Shenzhen siku ya Ijumaa.

Tahariri katika gazeti linalohusiana na serikali ilimkashifu mshukiwa wa mauaji, ikisema “tabia hii ya ukatili haiwakilishi ubora wa watu wa kawaida wa China”.

Siku ya Ijumaa, wenyeji walianza kuweka maua kwenye lango la shule ya Kijapani huko Shenzhen.

“Inasikitisha sana. Haipaswi kuwa hivyo,” mwenyeji wa Shenzhen aliambia chombo cha habari cha Singapore The Straits Times.

Mwingine, mwalimu mstaafu, alisema: “Mtoto huyu, haijalishi anatoka nchi gani, ni tumaini la familia, na la taifa.”

‘Tukio la pekee’

Huku Shenzhen ikikabiliwa na mauaji hayo, maelezo zaidi yameibuka kutoka kwa ripoti mbalimbali za habari na vyanzo rasmi.

Tukio hilo lilitokea mwendo wa saa 08:00 kwa saa za huko (00:00 GMT) siku ya Jumatano nje ya shule ya mvulana huyo, Shule ya Kijapani ya Shenzhen.

Mvulana huyo – ambaye polisi wa China walimtaja tu kama Shen – alichomwa kisu tumboni. Baadaye alifariki kutokana na majeraha yake asubuhi ya Alhamisi.

Mshambuliaji, mwanamume mwenye umri wa miaka 44 kwa jina la Zhong, alikamatwa papo hapo.

Alikuwa na rekodi ya uhalifu, baada ya kukamatwa kwa “kuharibu miundombinu ya umma” mnamo 2015 na “kuingilia utaratibu wa umma” mnamo 2019, kulingana na vyombo vya habari vinavyodhibitiwa na serikali huko Shenzhen.

Mtu aliyeshuhudia alisema mshukiwa hakujaribu kuficha uso wake wakati wa kutekeleza shambulio hilo.

“Hakukimbia, lakini alisimama tu na kukamatwa na polisi wa eneo hilo waliokuwa wakilinda shule,” shahidi huyo aliambia shirika la utangazaji la umma la Japani NHK.

Mamlaka za Uchina hazijafichua nia hasa, lakini mara kwa mara wameita uchomaji huo “tukio la pekee”, kama walivyofanya kwa matukio mawili ya awali mwaka huu.

Mwezi Juni, mwanamume mmoja alimlenga mama wa Kijapani na mtoto wake katika mji wa mashariki wa Suzhou. Shambulio hilo pia lilikuwa karibu na shule ya Kijapani na kusababisha kifo cha raia wa China ambaye alikuwa amejaribu kuwalinda mama na mwana.

Ilisababisha serikali ya Japani kuomba takriban $2.5m (£1.9m) kuajiri walinzi kwa mabasi ya shule nchini China.

Mapema mwezi Juni, walimu wanne wa Marekani walidungwa kisu katika mji wa kaskazini wa Jilin.

Mahusiano ya acrimonious

Macho sasa yapo kwa mamlaka ya Uchina na jinsi watakavyowahakikishia wanajamii wa Kijapani kuwa wako salama nchini Uchina, huku wakihakikisha hili haligeuki kuwa mzozo mkubwa wa kidiplomasia.

Uhusiano kati ya nchi hizo mbili kwa muda mrefu umekuwa wa wasiwasi. Kwa miongo kadhaa pande hizo mbili zimekabiliana katika masuala kadhaa, kuanzia malalamiko ya kihistoria hadi mizozo ya kimaeneo.

Baadhi wameeleza kuwa tukio hilo la kuchomwa kisu lilitokea katika ukumbusho wa Tukio la Mukden, wakati Japan ilitengeneza mlipuko ili kuhalalisha uvamizi wake wa Manchuria mnamo 1931, na kusababisha vita vya miaka 14 na Uchina.

Mwanadiplomasia wa zamani wa Japan alisema shambulio la Jumatano huko Shenzhen lilikuwa “matokeo ya miaka mingi ya elimu dhidi ya Japan” katika shule za China.

Ingawa uhusiano wa kidiplomasia unaweza mara nyingi kuwa mbaya, ushirikiano wa kiuchumi daima umekuwa na kuwepo kwa utulivu, kulingana na wanadiplomasia wa Japan ambao wamezungumza na BBC.

Lakini ukweli kwamba shambulio hilo lilifanyika katika kitovu cha teknolojia ya kimataifa cha Shenzhen kunaweza kufanya pande zote mbili kuwa na wasiwasi.

Kampuni kuu za Kijapani nchini Uchina zikiwaonya wafanyikazi wao wanaweza kuuliza maswali kuhusu uwepo wao huko na nini inaweza kumaanisha uhusiano wa kiuchumi kati ya Tokyo na Beijing.