Ndege za anga za juu zikirushwa na NASA

Chombo kiko njiani kuzuru asteroid ambayo shirika la anga za juu la Marekani Nasa liliondoa mkondo wake mwaka wa 2022.

Meli ya Hera ilizinduliwa kutoka Cape Canaveral huko Florida saa 10:52 saa za ndani (15:52BST) siku ya Jumatatu.

Ni sehemu ya misheni ya kimataifa kuona kama tunaweza kukomesha asteroidi hatari kugonga Dunia.

Mradi huo utaangalia kile kilichotokea kwa mwamba wa anga uitwao Dimorphos wakati Nasa ilipogongana nayo kimakusudi.

Ikiwa yote yatapangwa, Hera itafikia Dimorphos, karibu maili milioni saba, mnamo Desemba 2026.

Ujumbe wa Hera, ambao unaendeshwa na Shirika la Anga za Juu la Ulaya, ni ufuatiliaji kutoka kwa mradi wa Nasa wa Double Asteroid Redirection Test (DART).

Dimorphos ni mwezi mdogo wenye upana wa 160m ambao huzunguka asteroid karibu na Dunia inayoitwa Didymos katika kitu kinachoitwa mfumo wa asteroid binary.

Mnamo 2022 Nasa ilisema ilibadilisha kwa mafanikio kozi ya Dimorphos kwa kugonga uchunguzi ndani yake. Ilibadilisha njia ya mwamba kwa mita chache, kulingana na wanasayansi wa Nasa.

Asteroid haikuwa kwenye njia ya kugonga Dunia, lakini ilikuwa jaribio la kuona kama mashirika ya anga yangeweza kuifanya wakati kuna hatari ya kweli.

Ikifika baada ya miaka miwili, ufundi wa Hera utaangalia ukubwa na kina cha kreta ya athari iliyoundwa kwenye Dimorphos.

Vichunguzi viwili vya umbo la mchemraba pia vitasoma muundo wa asteroid na wingi wake.

“Tunahitaji kuelewa ni nini sifa za kimwili za asteroidi hizi? Je, zimeundwa na nini? Je, ni mawe ya mawe? Je, zimetengenezwa kwa mchanga ndani?” Anasema Naomi Murdoch, mwanasayansi anayehusika na ujumbe wa Shirika la Anga la Ulaya.

Hiyo inapaswa kuwasaidia wanasayansi kuelewa njia bora ya kujaribu kukatiza asteroidi nyingine, ambazo zinaweza kuwa na ukubwa tofauti na maumbo, katika siku zijazo.

Wanasayansi hawaamini kwamba kwa sasa tuko katika hatari ya kutoweka kwa mtindo wa dinosaur kunakosababishwa na asteroidi kugonga Dunia. Asteroidi ya ukubwa huo inaweza kuonekana kwa urahisi angani.

Ukubwa wa asteroid ambayo DART na Hera wanalenga ni takriban 100-200m upana na ni vigumu sana kuona kutoka kwenye sayari yetu.

Mara kwa mara wanapiga Dunia. Mnamo 2013 asteroid yenye ukubwa wa nyumba ililipuka angani juu ya mji wa Chelyabinsk nchini Urusi. Wimbi hilo la mshtuko lililipua madirisha kwa zaidi ya maili 200 za mraba na kuharibu majengo. Zaidi ya watu 1,600 walijeruhiwa katika mlipuko huo.

Wanasayansi wanatumai siku moja kuwa na uwezo wa kutambua asteroidi kama hii na kuziondoa kwenye mkondo.

“Sio kuzuia kutoweka kwa jamii ya wanadamu. Ni kuunda mfumo wa kupunguza uharibifu kadri tuwezavyo. Dinosauri hawakuwa na programu ya anga, lakini tunayo,” anasema Prof Murdoch.

Lakini wanasayansi wanaonya kwamba ingawa Nasa imethibitisha kuwa inawezekana kubadilisha mkondo wa asteroid moja, haimaanishi kuwa inaweza kufanywa kwa urahisi kwenye miamba yote ya anga.

Kukatiza asteroid kabla ya kugonga Dunia pia kunategemea kuweza kuona hatari inayoingia mara ya kwanza.