Magonjwa yanaenea Gaza huku maji taka yakichafua kambi na pwani

Maji katika sehemu za ufuo wa Mediterania wa Gaza yameanza kubadilika rangi huku wataalam wa afya wakionya kuhusu kuenea kwa maji taka na magonjwa katika eneo hilo.

Picha za satelaiti, zilizochambuliwa na BBC Arabic, zinaonyesha kile kinachoonekana kuwa ni utiririshaji mkubwa wa maji taka kwenye pwani ya Deir al-Balah.

Afisa mmoja wa eneo hilo aliiambia BBC kwamba watu waliokimbia makazi yao katika kambi za karibu wanapeleka maji taka yao moja kwa moja baharini.

“Ni kwa sababu ya ongezeko la idadi ya watu waliokimbia makazi yao na wengi wanaunganisha mabomba yao wenyewe kwenye mfumo wa mifereji ya maji ya mvua,” alisema Abu Yazan Ismael Sarsour, mkuu wa kamati ya dharura ya Deir al-Balah.

Wim Zwijnenburg, mtaalam wa mazingira kutoka shirika la Pax for Peace, alithibitisha kuwa maji machafu yalionekana kuelekea baharini kutoka kwenye kambi za karibu zilizojaa watu, baada ya kuchunguza picha za satelaiti.

Utoaji wa maji taka kwenye picha, zilizonaswa tarehe 2 Agosti, zilifunika eneo la zaidi ya kilomita za mraba 2 (maili za mraba 0.8). Picha za satelaiti zinaonyesha kutokwa kwa maji kulianza kuonekana mnamo Juni na kwamba ilikua polepole zaidi ya miezi miwili iliyofuata.

Haijabainika ikiwa uchafuzi wa mazingira wa pwani bado unaongezeka kwani picha za hivi majuzi zaidi za satelaiti hazipatikani.

Mashambulizi makali ya Israel yamesababisha kuporomoka kwa miundombinu ya usimamizi wa maji taka Gaza, ripoti ya mazingira ya Umoja wa Mataifa ilihitimishwa mwezi Juni.

Chombo cha wizara ya ulinzi ya Israel kinachosimamia sera za maeneo ya Palestina, Cogat, kiliiambia BBC Kiarabu kwamba kikosi kazi kilichojitolea cha kibinadamu kimechukua hatua kuboresha mfumo wa maji taka huko Gaza.

Katika miezi ya hivi karibuni, Cogat iliratibu urejeshaji wa visima vya maji na vifaa vya kuondoa chumvi, pamoja na upanuzi wa mabomba ya maji huko Gaza, kulingana na taarifa yake.

BBC haina uwezo wa kuthibitisha kwa kujitegemea uboreshaji maalum wa miundombinu ya maji taka ya Gaza. Israel, pamoja na Misri, haiwaruhusu waandishi wa habari huru kuingia Gaza isipokuwa katika ziara zilizodhibitiwa na fupi na jeshi la Israel.

Wataalamu wa afya, hata hivyo, wanatahadharisha kuhusu kuenea kwa magonjwa yanayotokana na maji, baada ya mtoto wa miezi 10 kupooza kwa kiasi baada ya kuambukizwa polio – kesi ya kwanza kusajiliwa Gaza kwa miaka 25.

Maafisa wa Umoja wa Mataifa na Shirika la Afya Duniani (WHO) pia walitoa wito wa kusitishwa kwa mapigano kwa muda wa wiki moja ili waweze kuwachanja watoto 600,000 huko Gaza.

Lakini waangalizi wanasema utoaji wa chanjo pengine ungegonga vizuizi vile vile vinavyoathiri mtiririko wa misaada mingine ya kibinadamu, na kufanya usambazaji polepole na mgumu sana. Kuharibiwa kwa mfumo wa afya wa Gaza pia kutafanya mpango wowote wa chanjo kuwa changamoto kubwa.

Katika kujibu BBC Kiarabu, Cogat alisisitiza hakuna vikwazo kwa msaada wa matibabu.

Katika taarifa ya baadaye ya mitandao ya kijamii, Cogat alisema “chanjo ya ziada ya polio 60,000 itatolewa ili kuchanja zaidi ya watoto milioni moja” katika wiki zijazo.

Shirika la misaada la Oxfam liliiambia BBC kwa Kiarabu kwamba robo ya wakazi wa Gaza tayari wameugua kwa sababu ya magonjwa yatokanayo na maji.

“Tunaona janga kubwa la kiafya likitokea mbele ya macho yetu,” Lama Abdul Samad, mtaalam wa maji na usafi wa mazingira katika Oxfam alisema.

“Polio ni ugonjwa unaosababishwa na maji na unahusishwa moja kwa moja na hali ya usafi wa mazingira.”

“Miundombinu ya vyoo imeharibiwa vibaya kiasi kwamba inafurika mitaani na vitongoji, na kimsingi watu wanaishi karibu na madimbwi ya maji taka,” aliongeza.

Picha mpya na picha za satelaiti zilizochambuliwa na BBC Arabic zinaonyesha jinsi tatizo la maji taka yasiyosafishwa huko Gaza limekuwa likizidi kuwa mbaya zaidi.

Lagoon ya Sheikh Radwan kaskazini mwa Gaza, ambayo zamani ilikuwa chanzo cha maji safi ya mvua, inaonekana kufurika kwa maji machafu.

Ni wazi kwamba ziwa hilo limechafuliwa na maji machafu, Bi Abdul Samad alisema baada ya kutathmini picha hizo.

Wapalestina kadhaa wanaoishi karibu na hapo wamelalamikia kituo cha redio cha BBC Arabic cha Gaza Lifeline kutokana na mafuriko ya maji machafu, uvundo na panya wanaotoka kwenye ziwa hilo.

“Maji taka ghafi yanaingia katika mali yetu kwa sababu ya kufurika kwa Sheikh Radwan Lagoon,” Ibrahim Ramzi alisema.

Wakati huo huo, Ghada al-Haddad, mfanyakazi wa misaada katikati mwa Gaza, alituma BBC Arabic video kutoka kambi ya muda ambapo maji taka yalikuwa yameingia kwenye bwawa karibu na watu waliokimbia makazi. Alielezea harufu hiyo kama “inayozidi nguvu” na “isiyovumilika”.

Polio ni sehemu moja tu ya mgogoro wa afya unaoikabili Gaza.

Mapema mwezi huu, shirika la Umoja wa Mataifa la wakimbizi wa Kipalestina, Unrwa, liliripoti kesi 40,000 za Hepatitis A – ambayo inaweza pia kuambukizwa kwa kumeza maji machafu – huko Gaza tangu kuanza kwa vita ikilinganishwa na 85 tu katika kipindi kama hicho kabla.

Wataalam wa afya ya umma pia wanaonya juu ya uwezekano wa janga la kipindupindu.

Mashirika ya misaada yanasema madaktari huko Gaza pia wanatatizika kutibu ugonjwa wa kuhara damu, nimonia, na magonjwa makali ya ngozi kwa sababu ya kuporomoka kwa sekta ya afya.

“Sababu ya kuenea kwa magonjwa haya ya bakteria ni ukosefu kamili wa mfumo wa usafi wa mazingira,” mshauri wa watoto Dk Ahmed al-Farra alielezea.

Alisema matatizo hayo ni pamoja na “kuchanganya maji safi ya ardhini na maji taka, ongezeko kubwa la watu, joto kali, ukosefu wa hewa ya kutosha, mahema yaliyojaa watu, [na] kugawana vyoo”.

Umoja wa Mataifa unakadiria idadi kubwa ya watu milioni 2.3 wa Gaza wamekimbia makazi yao tangu msimu wa vuli uliopita.

Watu wengi wanaishi katika makazi yenye choo kimoja tu cha watu 600, afisa wa Shirika la Afya Duniani aliwaambia waandishi wa habari mwezi Julai.

Tarehe 7 Oktoba, Hamas ilianzisha mashambulizi ambayo hayajawahi kushuhudiwa dhidi ya Israel, ambapo takriban watu 1,200 waliuawa na wengine 251 walirejeshwa Gaza kama mateka.

Tangu shambulio hilo, operesheni ya kijeshi ya Israel huko Gaza imeua zaidi ya Wapalestina 40,200, kulingana na wizara ya afya inayoendeshwa na Hamas.