Daktari wa upasuaji ‘alikua roboti’ kutibu kiasi kikubwa cha Walebanon waliojeruhiwa

Daktari wa upasuaji wa Lebanon ameelezea jinsi wingi wa majeraha mabaya kutoka kwa siku mbili za mashambulizi ya kifaa yaliyolipuka yalimlazimisha kufanya “robotic” ili tu kuendelea kufanya kazi.

Daktari wa upasuaji Elias Jaradeh alisema aliwatibu wanawake na watoto lakini wagonjwa wengi aliowaona ni vijana wa kiume. Daktari wa upasuaji alisema idadi kubwa “ilijeruhiwa vibaya” na wengi wamepoteza uwezo wa kuona katika macho yote mawili.

Waliofariki na kujeruhiwa nchini Lebanon ni pamoja na wapiganaji wa Hezbollah – kundi la wapiganaji linaloungwa mkono na Iran ambalo limekuwa likifanya biashara ya kurushiana risasi na Israel kwa miezi kadhaa na linatajwa kuwa ni kundi la kigaidi na Uingereza na Marekani.

Lakini watu wa familia zao pia wameuawa au kujeruhiwa, pamoja na watu wasio na hatia. Elias Jaradeh alielezea waliojeruhiwa aliowatibu kuwa wanaonekana “wengi raia”.

Mashambulizi ya bomu – ambayo yaliua watu 37 wakiwemo watoto wawili – yamelaumiwa pakubwa na Israel, ambayo haijadai kuhusika.

Onyo: Ripoti hii ina maelezo ya picha

Dkt Jaradeh, ambaye pia ni mbunge wa kambi ya Bunge ya Mabadiliko, alikuwa akifanya kazi katika hospitali maalum ya macho na masikio ambapo baadhi ya watu waliojeruhiwa vibaya sana walipelekwa. Alisema ilikuwa imeathiri timu za matibabu, yeye mwenyewe akiwemo.

“Na, ndiyo, ni ngumu sana,” daktari wa upasuaji alisema. “Lazima ujitenge. Zaidi au kidogo, wewe ni roboti. Hivi ndivyo unavyopaswa kuwa na tabia, lakini ndani, umejeruhiwa sana. Unaona taifa limejeruhiwa.”

Madaktari wa upasuaji kama Dkt Jaradeh walifanya kazi kwa karibu saa 24 mfululizo kwa waliojeruhiwa, ambao wengi wao wamepoteza macho au kutumia mikono, waziri wa afya wa nchi hiyo aliambia BBC.

Mtaalamu wa magonjwa ya macho Prof Elias Warrak aliambia BBC kwa Kiarabu kwamba kwa usiku mmoja alitoa macho yaliyoharibika zaidi ya aliyokuwa nayo hapo awali katika maisha yake yote.

“Ilikuwa ngumu sana,” alisema. “Wagonjwa wengi walikuwa vijana wa umri wa miaka ishirini na wakati mwingine ilibidi nitoe macho yote mawili. Katika maisha yangu yote sikuwa nimeona matukio yanayofanana na niliyoyaona jana.”

Waziri wa Afya Firass Abiad aliiambia BBC kuwa majeraha ya waathiriwa yatabadilisha maisha yao.

“Hili ni jambo ambalo kwa bahati mbaya litahitaji ukarabati mkubwa,” alisema.

Takriban watu 3,200 walijeruhiwa, wengi wao katika shambulizi la Jumanne ambalo lilishuhudia maelfu ya wapakiaji wakilipuliwa.

Shambulio la Jumatano, ambalo lililipua vifaa vya redio za pande mbili, lilijeruhi takriban watu 450 lakini lilisababisha vifo vya watu 25, mara mbili ya milipuko ya Jumanne.

0:38Tazama: Vifaa vya Moment vilipuka Lebanoni kote

Abiad aliiambia BBC kuwa mashambulizi hayo yalikuwa uhalifu wa kivita.

“Dunia nzima inaweza kuona kwamba mashambulizi haya yalitokea katika masoko,” alisema.

“Hawa hawakuwa watu ambao walikuwa kwenye uwanja wa vita. Walikuwa katika maeneo ya raia pamoja na familia zao.”

Mashahidi walieleza kuwaona watu wakiwa na majeraha mabaya usoni na mikononi baada ya mashambulizi hayo.

Mwandishi wa habari Sally Abou al-Joud anasema aliwaona wagonjwa “wakiwa wametapakaa damu” katika hospitali, ambapo ambulensi zilikuwa zikiwasili “moja baada ya nyingine ndani ya dakika moja”. Majeraha mengi aliyoyaona yalikuwa “katika nyuso na macho”.

“Tunazungumzia mikono iliyojeruhiwa, vidole vilivyojeruhiwa vibaya vimechanika, nimesikia baadhi ya madaktari wakisema tunatakiwa kufanya upasuaji wa kukata mikono ili kuondoa mikono… wanatakiwa kufanya upasuaji wa macho ili kuitoa,” alisema.

Mwanamke mmoja aliambia BBC Kiarabu siku ya Alhamisi kwamba walichokiona ni “mauaji katika kila maana ya ulimwengu”.

“Vijana walikuwa wakitembea barabarani wakiwa na majeraha mikononi, kiunoni na machoni… walikuwa hawaoni chochote,” alisema.

Kufuatia milipuko hiyo ya Jumanne, mwandishi na mwanasiasa Tracy Chamoun alisema alimwona mwanamume mmoja akiwa ametolewa jicho na mwingine “ameng’olewa nusu ya uso wake”. Alikuwa akiendesha gari kusini mwa Beirut – ngome ya Hezbollah – wakati huo.

Walebanon wengi mjini Beirut wanasema mashambulizi ya kifaa yamerejesha kiwewe chao kutokana na mlipuko wa bandari ya Beirut miaka minne iliyopita.

Takriban watu 200 waliuawa na 5,000 kujeruhiwa wakati maelfu ya tani za nitrati ya ammoniamu iliyohifadhiwa kwa njia isiyo salama katika ghala la bandari kulipuka, na kusababisha wingu la uyoga hewani na mawimbi makubwa ya upepo kuzunguka jiji.

“Tulikumbuka matukio kama haya ya kuumiza… ni jambo la kuogofya sana,” mwanamke mmoja aliiambia BBC Kiarabu. “Hali ya kuchanganyikiwa, kukosa raha na wasiwasi inatawala Lebanon yote… yale yaliyotupata miaka minne iliyopita yanajirudia sasa.”

Baada ya paja na vifaa vya redio kulipuka, jeshi la Lebanon limekuwa likiharibu vifaa vinavyotiliwa shaka vilivyo na milipuko inayodhibitiwa, huku maongezi na vipeperushi sasa vimepigwa marufuku ndani ya ndege zote zinazofanya kazi katika Uwanja wa Ndege wa Rafic Hariri wa Beirut – uwanja wa ndege pekee wa kibiashara unaofanya kazi nchini Lebanon.

Zaidi ya 90 ya waliojeruhiwa sasa wako nchini Iran wakipokea matibabu zaidi, kwa mujibu wa ubalozi wa Tehran nchini Lebanon.

Hayo yanamjumuisha balozi wa Iran, Mojtaba Amani, ambaye hali yake imeelezwa kuwa ni nzuri sana na ubalozi huo katika taarifa yake.

Maafisa hawakueleza kwa undani jinsi majeraha waliyopata wahamishwaji wengine yalikuwa mabaya.

Abiad alisema “silaha za teknolojia” ni kitu kikubwa sana, alisema, sio tu kwa Lebanon lakini pia kwa ulimwengu wote, na kwa migogoro mingine.

“Sasa tunapaswa kufikiria mara mbili kabla ya kutumia teknolojia,” alisema.

Siku ya Alhamisi kiongozi wa Hezbollah Hassan Nasrallah alielezea mashambulizi ya kifaa kama “mauaji” na “tangazo la vita” wakati Israel ikifanya mashambulizi ya anga kusini mwa Lebanon na ndege ziliruka juu ya mji mkuu katika mwinuko wa chini, na kusababisha kelele ya viziwi.

Jumuiya ya Waislamu wa Shia ni uwepo mkubwa wa kisiasa na inadhibiti jeshi lenye nguvu zaidi nchini Lebanon.

Imekuwa ikifanya biashara karibu kila siku ya mapigano ya mpakani na Israel tangu Israel ilipoanza kulipiza kisasi dhidi ya Hamas katika Ukanda wa Gaza baada ya kundi la Wapalestina kushambulia kusini mwa Israel Oktoba mwaka jana. Hezbollah inasema inafanya kazi kwa mshikamano na Wapalestina.

Israel imesema inabadilisha mwelekeo wake wa kijeshi hadi mpaka wake na Lebanon, kwa lengo la kuwarejesha makumi ya maelfu ya wakaazi waliokimbia makazi yao makwao. Hapo awali Hezbollah imesema itaacha kufyatua risasi iwapo kutakuwa na usitishaji vita huko Gaza.

Wote Dkt Jaradeh na Waziri wa Afya Abiad wana matumaini kuhusu uwezekano wa amani hivi karibuni. Dk Jaradeh alielezea kuongezeka kwa Lebanon kama “athari ya kurudi tena”.

“Nadhani chochote kitakachotokea, haijalishi utaimalizaje dunia, lakini ikiwa hautafikia mchakato wa amani, amani ya kudumu, ambayo inalinda kila mtu na kutoa haki kwa kila mtu, kwa hivyo tunajiandaa kwa vita vingine. “alisema.

Abiad alisema Lebanon inahitaji kujiandaa kwa “hali mbaya zaidi”.

“Mashambulizi mawili ya siku ya mwisho, yanaonyesha kuwa nia yao (Israel) sio kwenye suluhu la kidiplomasia,” alisema.

“Ninachojua ni msimamo wa serikali yangu uko wazi. Tangu siku ya kwanza, tunaamini kwamba Lebanon haitaki vita.”